Hesperian Health Guides
Hasarlanmış toprağın onarılması
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 11: Toprak ıslahı ve ağaç dikimi > Hasarlanmış toprağın onarılması
Kimse toprağı verimli olmaya zorlayamaz. Kimyasal gübreler bile toprak artık tamamen verimsiz olmadan önceki kısa bir dönem işe yarar. Ancak doğal döngüleri gözetirsek, toprağın kendini yeniden sağlıklı ve verimli bir duruma getirmesi için ihtiyacı olan şartların oluşmasına yardım edebiliriz.
İçindekiler
Doğal veraset
Bazen, toprağı düzeltmenin en iyi yolu kendi kendine bırakmak ya da çok az müdahale ile kendini toparlamasına yardım etmektir. Çitler yapmak, girmenin yasak olduğunu belirten uyarı levhaları asmak ya da orada otlayan hayvanların sayısını azaltmak toprağın kendi kendine düzelmesine giden uzun yolun başlangıcı olabilir. Toprağın kullanımı engellenirse ve şartlar hayata dönüş için uygunsa, bitkiler doğal bir düzen içinde geri döner, buna doğal veraset denir. Bu işlem yıllar, hatta birkaç nesil gelip geçecek kadar zaman alır.
Doğal veraset şu durumlarda toprağı DÜZELTEMEZ:
- Civarda tohum ya da doğal bitkiler yoksa,
- Hızla büyüyen bitkiler üstün gelerek istenen bitkilere yer bırakmazsa,
- Toprak artık hiçbir şey bitmeyecek kadar kirlenmiş ya da yozlaşmışsa. (Petrol dökülmesinden sonra toprağın ıslahı hakkında bir hikaye görün.)
Yerli ve yerli olmayan bitkiler ve ağaçlar
Yerli bitkiler (yerel olarak yetişen bitkiler) yerel şartlarda kolayca yetişir. Ayrıca yerli haşereleri, kuşları ve hayvanları cezbederek ve onlara yuva olarak biyoçeşitliliği korurlar.
Bazen, bir alanın yerlisi olmayan bitkiler ve ağaçlar çabuk büyümeleri, iyi kereste vermeleri ya da toprağın iyileşmesine yardımcı olmaları nedeniyle popüler olabilmektedir. Okaliptus, çam, kurşun ağacı gibi bazı ağaçlar tüm dünyada yetiştirilir.
Ancak yerli olmayan ağaçları ve bitkileri dikmek sorunlara neden olabilir. Çok fazla zemin suyu tüketebilirler, su ve topraktaki besinler için bitkilerle ve yerli ağaçlarla rekabet edebilirler, yetiştirmek istediğiniz alanın dışına yayılabilirler ya da yerli hayvan ve haşerelerin yaşamak için başka yerlere göçmesine neden olabilirler. Yerli olmayan bitkiler üstün geldiğinde, toprağı doğal verasetle düzeltmek mümkün olmaz.
|
||||||||
 |
 |
 | ||||||
| 3. Öncü bitkilerin oluşturduğu ufak kaptajlarda tohum ve besin taşıyan sular birikir. Kuşlar daha başka tohumlar da getirirler. | 4. Büyük bitkiler ve ufak ağaçlar yetişir. Bitki kökleri sıkışmış toprağı parçalar. Toprak kendine gelir ve daha fazla su tutar. | 5. Büyük bitkiler ve fundalıklar yeniden yetişmeye başlar ve toprak normal haline döner. | ||||||
Tohum Toplarının Yapımı
Erozyonlu bir alanda bitkisel hayatı yeniden canlandırmanın basit bir yolu tohum topları kullanmaktır. Her yıl, yabani tohumlar toplayın. Çocuklar tohum toplamada özellikle iyidirler ve bu iş onlar için eğlenceli bir öğrenim aktivitesi olabilir. Yerli bitkilerin olabildiğince değişik türlerinden tohum toplayın. Bu tohumlar ve biraz toprakla ufak toplar yapın. Karıştırın:
 |
 |
 |
 |
| 1 kısım karışık tohum | 2 kısım elenmiş kompost ya da dikim toprağı | 3 kısım taşları elenmiş killi toprak | as bir miktar su |
Tohumları kompost ya da dikim toprağı ile karıştırın, sonra kil ekleyin. Sadece karışımı nemlendirecek kadar su ilave edin. Fazla su koyarsanız, tohumlar çok erken sürgün verirler. Bu karışımdan ufak toplar yapın. Birkaç gün güneş altında kurumaya bırakın.
Yağmur mevsiminde ya da hemen öncesinde, bitkisel hayatı yeniden canlandırmak istediğiniz alan gidip topları etrafa saçın. Önce kontur bariyerleri ve diğer engelleri yapmak yüzey suyunu yönlendirecek ve tohumların sürgün vermesine ve yetişmesine yardım edecektir.
Yağmur yağdığında tohumlar sürgün verecektir. Kompost besin sağlar, kil tohumların kurumasını, kuşlar ya da farelerce yenmesini veya uçup gitmesini önler. Bir yıl sonra yeni bitkiler kendi tohumlarını verecektir ve çok geçmeden bir sürü yeni bitki yetişecektir. Toprak bitkilerin çevresinde toplanacak, erozyon önlenecektir. Bir süre sonra, başka tür bitkiler ortaya çıkacaktır. Kendi haline bırakılırsa, yıllar içinde tüm arazi kendine gelecektir.
Ağaçların kendilerini yenilemesine yardım
Bir Doğu Afrika ülkesi olan Somali’de, kurak çöl iklimi nedeniyle çok az ağaç vardır. Yetişen ağaçlar odun kömürü yapmak için kesildiklerinden zaten az olan ağaç sayısı daha da azalmıştır. Bu kömürün az bir kısmı Somalililer tarafından kullanılır, çoğu ise diğer ülkelere satılır. Fatima Jibrell adlı bir kadın bu sorunu görünce, kömürün başka ülkelere satılmasını önlemek için kampanya başlattı. “Kendimize zor yetiyorken başkalarının kaynaklarımızı sömürmesine izin veremeyiz” diyordu Fatima.
Fatima’nın kampanyası başarılı oldu. Ama geriye çok az ağaç kalmıştı. Somalide yeni ağaç dikimini teşvik etmek için harekete geçti. Halkının yaşadığı ağır yoksulluğu azaltmanın en iyi yolunun ağaçlandırma olduğuna inanıyordu.
Somalide toprak çok kurak olduğundan ağaç yetiştirmek çok zordu. Ve Somali’de halkın çoğu mevsimlere bağlı olarak oradan oraya göç ettiği için, insanların ağaç dikmelerini ve onları yetiştirmelerini beklemek pratik değildi. Bu nedenle Fatima insanlara gittikleri yerlerde taşlardan alçak çitler yapmayı öğretti. Toprak çok düzgün olmasa bile, Fatima suyun alçak yerlerde toplanacağını ve buralara hayat vereceğine inanıyordu. Kısa süren yağmur mevsiminde, bu alçak çitler toprağın beslenmesine yardımcı oldular, bitkiler ve ağaçlar kendi kendilerine büyümeye başladılar. Şimdi Somali’de yıllardır olmadığı kadar çok ağaç yetişiyor.
