Hesperian Health Guides
Yeterli ve güvenli su hakkı
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 5: Güvenli olmayan suya bağlı sağlık sorunları > Yeterli ve güvenli su hakkı
Hükümetler ve halk, su sistemlerini iyileştirmek ve yaygınlaştırmak, böylece özellikle en muhtaç durumda olanlara güvenli ve yeterli su sağlamak için birlikte çalışmalıdırlar.
Ortaklık su sağlanmasını kolaylaştırır
Bir Batı Afrika ülkesi olan Gana'da, toplum grupları su sağlamayı kontrol etmektedir. Savelugu kasabasında, hükümete ait Gana Su Şirketi su sağlamaktan, toplum üyeleri ise fiyatlandırma, dağıtım ve onarımdan sorumludur. Onlar buna “hükümet-toplum ortaklığı” adını verdiler. Suyun yönetiminden toplum sorumlu olduğu için güvenli ve yeterli su sağlanması halkın verdiği kararlarla garanti altına alındı. Birisi su parasını ödeyemediğinde, o kişi ödeyebilecek hale gelene kadar onun yerine toplum ödeme yaptı.
İnsanların ihtiyacı paraları olduğu için değil, toplumun bir parçası oldukları için karşılandı. Gana Su Şirketi de kar etti, çünkü toplum her zaman onlara su parası ödedi. Savelugu’daki toplum-temelli sistem Gana’nın tüm kasabalarında bir model olarak kullanılmaya başlandı.
Kendi su sistemlerini yöneterek, Savelugu halkı özelleştirmenin su sağlamanın tek yolu olmadığını gösterdi. Hükümet-toplum ortaklığı başladıktan sonra daha az hastalık ortaya çıktı ve herkes yeterli suya kavuş
Şişeleme ve "su hakkı"nın satılması
İnsanlar musluklarından akan suya güvenemedikleri zaman güçleri yetiyorsa şişelenmiş su satın alırlar. Musluk suyunda mikrop varsa, güvenli biçimde şişelenmiş su içmek hastalıklardan kaçınmak için bir yol olabilir. Ancak bir suyun şişede satılması o suyun sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Çoğu kez, şişelenmiş su şişeye konmuş ve fiyatı attırılmış musluk suyundan başka bir şey değildir. Hem insan sağlığı hem de çevre sağlığı için yapılması gereken en iyi şey toplumun su kaynaklarını iyileştirerek su kalitesini ve güvenilirliğini arttırmaktır.
Suyun içine konduğu plastik şişelerin üretiminin yol açtığı sağlık sorunları yanı sıra, doldurulması, taşınması ve dağıtılması göz önüne alındığında, şişelenmiş suyun herkese güvenli su sağlamaya oranla çok daha pahalıya geldiği açıktır. Şirketler şişelenmiş su satarlar çünkü bu çok karlı bir iştir. Bu şirketler kamu tarafından sağlanan suyun sağlıklı ya da iyi su olmadığının düşünülmesini sağlayacak biçimde reklamlar yaparlar.
Coca Cola gibi su satan çok uluslu şirketler, yerel içecek şirketlerinin devreden çıkmasını sağlayarak yerel ekonomiye zarar verirler. Bazen o kadar çok su kullanırlar ki içme, kullanma ve sulama sularında kıtlığa neden olarak insanlara zarar verirler (bkz daki hikaye). Suyu güvenli ve sağlıklı biçimde borularla taşıyan su sistemleri herkesin sağlığını iyileştirmenin en önemli yollarından birisidir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da, güvenli su sistemleri halk sağlığının en temel yapı taşlarıdır. Zengin olmayan ülkelerde yaşayanların güvenli su bulamaması ve daha pahalı olan şişe suyu satın almaya zorlanmaları için hiçbir neden yoktur.
Sağlıklı bir hayat sürebilmek için yeterli temiz suya sahip olmak bir insan hakkıdır. Halkın "su hakkı" nın korunması en iyi biçimde kamunun yönettiği ya da toplum tarafından kontrol edilen su sistemleri ile mümkünüdür. Yönetimlerin iyi hizmet sağladığından emin olmak için, toplumdaki bireyler suyla ilgili hizmetlerin denetimine artan biçimde katılmalıdırlar. Bu, suyla ilgili hizmetlerin halk sağlığının birinci önceliği kabul edilerek yönetilmesine yardımcı olacaktır.