Hesperian Health Guides
Mikropların ve parazitlerin yayılmasını önlemek
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 5: Güvenli olmayan suya bağlı sağlık sorunları > Mikropların ve parazitlerin yayılmasını önlemek
- İçme ve yıkama için su kaynaklarını koruyun ve temiz su kullanın. Suyun güvenli olduğundan emin değilseniz işleme tabi tutun.
- Tuvaletten çıktıktan sonra ve gıdalarla temas etmeden önce mutlaka ellerinizi yıkayın. Varsa temiz su ve sabun kullanın. Yoksa temiz kum ve kül kullanın. Tırnakları kısa kesin. Bu da ellerin temiz tutulmasına yardım eder.
- Tuvalet kullanın. Bu, mikropların ve kurtların insanlarla temasını önler. Tuvalet yoksa su kaynaklarından uzakta, hayvanların ve insanların erişemeyecekleri bir yere dışkılamak gerekir. İşiniz bitince sinekleri uzak tutmak için dışkının üzerine toprak örtün.
- Gıda hazırlamada ve saklamada temiz ve güvenli yöntemler kullanın. Yemeden önce sebze ve meyveleri yıkayın ya da pişirin. Yemek artıklarını hayvanlara verin ya da kompost yığınına karıştırın. Bozulmuş gıdayı imha edin, et ve balığı diğer gıdalardan ayırın; yumurtayı, eti ve balığı iyice piştiğinden emin olmadan yemeyin. Kullandıktan sonra tabakları, kesme tahtalarını, diğer mutfak malzemelerini sıcak su ve sabunla yıkayıp mümkünse güneş altında iyice kurumasını sağlayın.
- Hayvanları evdeki gıdalardan ve su kaynaklarından uzak tutun.
- Kurtların ayağınızdan vücudunuza girmesini önlemek için ayakkabı giyin.
- Sineklerin mikropları yaymasını engellemek için sinek tuzakları yapın ve gıdaların üstünü örtün. Sineklerin üremesini önleyen tuvaletler de bu konuda yardımcı olur (bkz Bölüm 7).
İçindekiler
Plastik şişeden sinek kapanı yapımı
- Plastik şişenin üst kısmını kesin.
- Tel ya da ipi askı yapmak için şişeye takın.
- Şişeye şeker ya da meyve gibi cezb edici bir şeyler koyun.
- Şişenin üst tarafını baş aşağı gelecek biçimde yerine koyun. Sinekler şişenin içine girecek ama çıkamayacaklardır.
- Şişe dolduğunda tuvalete ya da kompost yığınına boşlatın. Boşaltmadan önce tüm sineklerin öldüğünden emin olun.
Sinekleri azaltmak için, tuvaletlerin yakınına ve gıda hazırlanan yerelere asın.
El yıkama
Mikrop ve parazitlere bağlı sağlık sorunlarını önlemenin en iyi yollarından biri tuvaletten çıktıktan, bebeğin altını değiştirdikten, yemek hazırladıktan ya da yemek yedikten sonra elleri su ve sabunla yıkamaktır.
El yıkamayı kolaylaştırmak için evinizin yakınında temiz su kaynağı bulunsun. Ama sadece su ile yıkamak yerince etkili değildir. Kiri ve mikropları uzaklaştırmak için sabun kullanın. Sabun yoksa, kum, toprak ya da kül kullanın. Akan su yoksa, leğen ya da çanak kullanın.
Sabunu ellerinizin üzerinde köpürtün ve oğuştururken 30’a kadar sayın. Sonra ellerinizi suyun altında oğuşturarak durulayın. Temiz bezle ya da havluyla kurulayın ya da hava da kurumasına izin verin.
“Tippi tep”: Basit bir el yıkama aleti
“Tippi tep” az bir su kullanarak ellerinizi yıkamanıza yarar. Su akarken her iki elinizi de birbirine sürtebilmenize izin verir. “Tippi tep” bedava bulunabilecek malzemeden yapılır ve insanların ellerini yıkayacakları yerlere (tuvalet gibi) konur.
Plastik “tipi tep” yapımı
Bu “tippi tep”i yapmak için gerekli malzemeler 1) kapaklı plastik şişe, 2) meşrubat kamışı ya da tükenmez kalem içi.
- Şişeyi temizleyin.
- Kızdırılmış bir tel kullanarak şişenin alt tarafında bir delik açın.
- Meşrubat kamışınız yoksa bir tükenmez kalem içini boşaltın. Ucu sivri olacak biçimde kesin ve delikten şişenin içine sokun. Tüp sıkıca oturmalıdır.
|
|
|
