Ormanların sürdürülebilir kullanımı

---

HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 10: Ormanlar > Ormanların sürdürülebilir kullanımı

---

Bu bölümde:

 

Bu bölümde:

Sürdürülebilir orman yönetimi, ormanları bir yandan günlük ihtiyaçları karşılayacak biçimde kullanırken diğer yandan da gelecek için korumak demektir. Sürdürülebilir yöntemler her yer için aynı değildir. Her toplum kendisi ve ormanı için en iyi işleyecek yöntemi bulmak zorundadır.

Sürdürülebilir orman yönetimi planı yapmak topluma ormanlarını en iyi nasıl koruyabileceklerine karar verme konusunda yardımcı olur. Ayrıca sanayinin ya da hükümetin tehditlerine karşı direnmeye de yardım eder. Bazen, sürdürülebilir olarak üretildiklerini gösterebilirseniz orman ürünlerinizi daha pahalıya satabilirsiniz. Ancak sürdürülebilir orman yönetiminin en önemli kısmı o çevrede yaşayanların ormanları kullanma ve koruma konusunda birlikte çalışmalarının sağlanmasıdır.

Ormanı aynı anda hem kullanmanın hem de korumanın bazı yolları şunlardır:

• Sarmaşıkları, bitkileri ve ağaçları seyreltmek ormana daha fazla güneş ışığı girmesine neden olarak istenen bitkilerin büyümesini sağlayabilir.

Ağaçları seyreltme bazı ağaçları keserek kalanların daha fazla ve daha sağlıklı büyümesini sağlama anlamına gelir.

• Zenginleştirme dikimi kendiliğinden yetişemediği durumlarda yaşlı ağaçların altına ya da küçük kesim alanlarına yeni ağaçlar ya da bitkiler dikmek demektir
• Kestikten sonra yeniden dikme kesilen ağaçların yerini alacak yeni ağaçların ve tohumların var olacağını garantileyen bir yöntemdir.
• Kontrollü yakma ağaçların altında çoğalan çalılıkları azaltabilir. Bu, toprağa besleyici maddelerin salınmasına ve ağaçlara zarar veren haşerelerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Ateş kolayca kontrolden çıkabileceği için çok dikkatli planlama ister.
• Seçici kesim toprağı tutmaları ve gelecek için tohumlamaları amacıyla genç ağaçları ve bazı sağlıklı eski ağaçları bırakıp diğer ağaçları kesmek demektir.

Seçici kesim bazı ağaçları gelecek için koruyarak ormanların gelişmeyi sürdürmesine izin verir.

• Odun ya da kereste yerine kereste dışı orman ürünlerinin toplanması ve satılması ormanı koruyarak para kazanmanın bir yoludur.
• Besicilere hayvanlarını ormanda otlatmamaları, çiftçilere arazilerindeki ağaçları kesmemeleri için ödeme yapmak sağlıklı ormanları koruyabilir ve çatışmaları önleyebilir.
• Yaban hayat koridorlarını korumak (birbiriyle bağlantılı ormanlar ya da yaban arazileri) yabani hayvanların o alanda yaşamasına ve dolaşmasına fırsat verir.
• Ağaçların çoğunun kesildiği ya da ormanın tamamen yok edildiği yerlerde küçük küçük yeşil alanlar oluşturmak, kalabalık şehirlerde bile toprağı, suyu ve havayı düzeltmenin bir yoludur.
• Çok ağaç kesilmiş yerlerin kullanımını sınırlandırarak doğal yeniden yetişmenin desteklenmesi ormanların yenilenmesine yardım eder.
• Kesilen ağaçları ağır makineler yerine hayvanlarla taşıma ormana daha az zarar verir.

Hayvanlar orman toprağını makinalara göre daha az sıkıştırılar.

• Devrilmiş ağaçları dallarını ve kabuklarını kestikten sonra ormandan dışarı çıkarmak diğer bitkilere daha az zarar verir. Dallar ve kabuklar çürüdüğünde iyi toprak oluştururlar.
• Ekoturizm ağaçlar kesilmeden ya da çevreye zarar verilmeden, sadece ziyaretçilere ormanın doğal güzelliklerini gösterilmesiyle para kazandırır.

Ormanları gelecek için sağlıklı biçimde koruyarak kullanmanın çok çeşitli yolları vardır.

Herkesin bilgisini kullanın, herkesin ihtiyaçlarını karşılayın

Üç küçük gruba bölünen 25 kişiyle yaplan bu aktivite, topluma orman kaynaklarının herkesin yararına olacak biçimde nasıl kullanılacağını göstermeye yardım eder. Orman kullanımı hakkındaki kararlardan etkilenecek herkesi dahil etmek önemlidir.

Süre: 3 - 6 saat (ya da haritalarınızı korumak kaydıyla bir seanstan fazla)

Gereç: Kalem, dolma kalem, defter sayfası, alanın haritası çizili 3 büyük kağıt ve selobant. Haritalar insanlara neyi göstermek istediklerini hatırlatmaya yetecek kadar, kabaca çizilebilir

1. Her gruba 1 harita verin. Herkese, defter sayfasına ormanda ne yaptığının (yakacak odun kesme, sığır otlatma, meyve ve bitki toplama, avlanma, vs.) resmini çizmesini söyleyin.
2. Herkes grubuna ne çizdiğini ve bunun kendisi için ne anlamı olduğunu anlatsın. Sonra 1 ya da 2 kişi büyük haritanın üstüne ormanın nerelerinin, hangi amaçla kullanıldığının resimlerini çizsin.

3. Büyük haritalarının neleri gösterdiğini tartışmak için grupları bir araya toplayın. Ormanın bazı kısımları diğer kısımlarına göre daha fazla mı kullanılıyor? Erkekler, kadınlar, yaşlılar ormanı farklı biçimler de mi kullanıyorlar? Ormanı kullanım biçimleri bakımından şaşırtıcı şeyler var mı?
4. Kolaylaştırıcı şunlara benzer sorular sorarak ormanın sağlığı hakkında bir tartışma başlatır Orman şimdi her zaman sağladığı kaynakları sağlıyor mu? Eskiden olduğuna göre daha az mı kuş, hayvan ve bitki var? Tüm ağaçların kesildiği yerler var mı? Şimdi oralarda neler oluyor?



5. Her gruptan 1 ya da 2 kişi harita üstünde ormanın sağlıklı, bozulmuş ve tamamen yok olmuş olduğu yerleri değişik renkli kalemlerle ya da sembollerle işaretlesin.

6. Ormanın farklı alanlarını düşünerek insanların hangi değişiklikleri görmek istediğini tartışın. Bunları harita üzerine çizin ya da yazın. İlerideki sayfalarda tartşmaya rehberlik edecek bazı soruları bulacaksınız.

Bir orman yönetim planı yapın

Sayfa 170’deki aktiviteleri gerçekleştirdikten sonra şu soruları sorun:

• Orman bize hangi yararları ve kaynakları sağlıyor? Hangi ağaçlar, bitkiler ve hayvanlar kullanılıyor? Her mevsimde ne kadarı kullanılıyor? Bu kaynakların yetiştiği alanlar azaldı ya da yok oldu mu?

• Ormanı nasıl destekleriz? Halk ormanın sağlıklı kalması için ağaç dikmek, bazı alanları korumak ya da benzeri şeyleri yapıyor mu?

• Ormanın bazı kısımlarının kullanılması yasaklanmalı mı? Bu durum ormanın o kısımlarını kullananları nasıl etkileyecek?

• Bazı kısımlarda sürdürülebilir yöntemler uygulanmalı mı? Halk ormanın bakımı hakkında bu değişiklikleri yapmaya yardımcı olacak hangi bilgiye sahip?

• Sürdürülebilir orman yönetiminde başarılı olmamız için hangi becerilere ihtiyacımız var? Bu beceriler bizde yoksa onları nasıl öğrenebiliriz? Diğer örgütlere bağımlı olacak mıyız? Bilgi ve beceri konusunda güvenebileceğimiz örgütlerle nasıl güçlü ittifaklar kurabiliriz?

• Halk orman projelerinin nasıl kontrolünü nasıl elinde tutar? Dışarıdakilere ne istedikleri konusunda güçlü ve açık mesajlar sunabilen iyi organize olmuş toplumlar sürdürülebilir ormancılık projelerinden daha büyük yararlar sağlar.

• Ürünlerimizi pazara nasıl götüreceğiz? Ürünleri ulusal ya da yabancı pazarlara götürmek yerel olarak satmaktan daha masraflıdır. Yerel fiyatlar düşüktür ama satış masrafları da azdır.

• Orman ürünlerimiz ne kadar kazandıracak? Orman ürünleriniz için hakkaniyete uygun bir ücret alıp almadığınızı merak ediyorsanız bazı dürüst ticaret örgütleriyle temasa geçebilirsiniz.

• Yeni plan hangi ne gibi değişiklikler getirecek? Yeni yönetim planı bazı insanların ormanı kullanmasını sınırlayacak mı? Toplum sıkıntıya düşebilecek bu insanlara nasıl yardım edecek?

Bu yıl çok kesim yaparsak, seneye ilaç yapmak için yeterli ağaç kalmayabilir.

Ve yakacak elde ettiğimiz ağaçları yağmurlu mevsim boyunca yetecek kadar korumalıyız.

Ormanı korumak için ortaklık

Ormandan yararlanan gruplardan olabildiğince çoğu ile ortaklıklar oluşturmak ormanının herkesin ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde kullanılmasını sağlar. Dışarıdan insanlarla kuracağınız ortaklıklar da haklarınızın korunmasına yardım edebilir.

Amazon yağmur ormanlarını korumak için hep birlikte çalışmak

Amazangalar şimdi her zaman yaşadıkları yerde yaşamıyorlar. Petrol kaçağı Kiçua kabilesini Amazon’daki geleneksel topraklarından ayrılmaya zorladı. Yeni yerleşim yerlerinin orman kırımı ve endüstriyel tarımla tehdit edildiğini gördüklerinde köylüler geleneksel usulleriyle yaşamanın – avlanma, balıkçılık, gıda ve ilaç yapımı için bitki toplamanın – topraklarını korumak için en iyi yol olduğuna karar verdiler.

Ancak bunun için ellerindeki topraktan daha fazlasına ihtiyaçları vardı. Amazangalar hükümetten atalarının yaşadıkları gibi yaşayabilecekleri kadar toprağı kendilerine tahsis etmesini istediler. “Bir dilim ekmek kadar yerden geçimimizi sağlayamayız. Bir bölgeden ve oradan geçimimizi sağlamaktan söz ediyoruz.” dediler. Hükümet onların isteğini dikkate almayınca uluslararası çevre gruplarına başvurarak ata topraklarını satın alabilmek için yardım istediler.

Köylüler uluslararası ortaklarını oraya davet ederek ormanın geleneksel kullanımını gösteren fotoğraflar ve videolar çekmelerini, bunları ülkelerindeki insanlarla paylaşmalarını istediler. Birkaç yıl sonra Amazangalar 2000 hektar orman alacak kadar para biriktirebildiler.

Bu kadar çok alanın satın alınması yakınlarda yaşayan Şuar kabilesinde kuşku uyandırdı. Şuarlar bu arazinin kendilerine ait olduğunu öne sürünce Amazanga halkı bir hata yaptıklarını anladı. Uluslararası örgütlerle işbirliği yapmışlar ama komşuları ile ilişkiye girmemişlerdi! Şuarlar o kadar kızgındılar ki işi şiddete dökmüşlerdi. Toplantı üstüne toplantı yaptıktan sonra Amazangalarla Şuarlar ortak kurallarına göre ormanı paylaştılar. Kiçua’lar ve Şuarlar ormanı kullanma konusunda anlayış birliği içinde olduklarından ittifak oluşturdular.

Araziyi orman koruma alanı ilan ederek ağaçların kesilmesini ve yolların yapılmasını önleyecek bir orman yönetim planı üzerinde anlaştılar. Bu arazi “tüm Amazon yerli kabilelerinin mirası” ilan edildi ve gelecek nesiller için korundu. Uzaktan ve yakından ziyaretçilere ulaşarak, Amazanga insanları ormanlarını ve kültürlerini koruyacak, başkalarına da kendi ormanlarını korumaları için yardım edecekler.

This page was updated:03 Ara 2021