Hesperian Health Guides
Ormanlar ve sağlık
İçindekiler
Ormanlar ve su
Bazı insanlar ağaçların yağmuru çektiğine ve suyu toprak yüzeyine yakın tuttuğuna; diğerleri ise ağaçların çektiklerinden fazla su tükettiklerine, ürünlerle yarıştıklarına inanırlar.
Ağaçların cinsine, yetiştikleri yere ve diğer şartlara bağlı olarak her iki inanış da doğru olabilir. Zengin orman toprakları ve derin ağaç kökleri su için filtre etkisi gösterebilir. Pestisidler, ağır metaller ve diğer zehirli kimyasallar yüzey ve taban sularını kirlettiklerinde ormanlar bunların süzülmesine yardım ederler. Süzülen su kuyuları, dereleri, gölleri besler; su havzalarının ve oralarda yaşayan insanların sağlıklı kalmasını sağlar. Su kaynaklarını koruyan ormanlar olmazsa içme ve banyo yapma için güvenli su daha az olur. Tüm bu nedenlerle, suyunuz temiz ve bolsa ağaçlarınızı kesmeyin.
Ancak bazı ağaçlar, özellikle hızla büyüyen ve o alanın yerlisi olmayan ağaçlar su kaynaklarını aşırı tüketebilirler. Çiftçiler ve su kaynaklarını korumak isteyen diğer kişiler için değişik ağaç tiplerinin suyu nasıl etkilediğini fark etmek ve dikilecek ağaçlara buna göre karar vermek önemli bir konudur.
Ormanlar ve hava
Ormanların hava durumu ve iklim üzerine önemli etkileri vardır. Sıcak havayı serin ve nemli, soğuk havayı da sıcak ve kuru hale getirerek hava durumundaki aşırılıkların yumuşatılmasına yardımcı olurlar. Ağaçlar evleri ve ürünleri kuvvetli rüzgarlardan ve güneşin sıcağından korur, ağır yağmurlara karşı korunak oluşturur.
Daha geniş bir ölçekte, ormanlar zehirli kirlenmeyi emerek küresel ısınma ile mücadele ederler. Bu tüm gezegenimizde iklimin mutedil kalmasına yardım eder. Geniş orman alanlarını kaybettiğimiz zaman, fırtınalar, sıcak dalgaları ve susuzluk gibi afetler artar.
Ormanlar erozyonu önler, selleri azaltır
Ağaçlar toprağa yaprakları ekleyerek, altında yetişen bitkilere gölge sağlayarak ve kökleriyle toprağı yerinde tutarak erozyonu önler ve selleri azaltır. Ağaçlar yağmur suyunun hızını azaltarak ve toprağa yayılmasını sağlayarak akıp gitmesi yerine toprağın derinliklerine işlemesine yardım eder.
Ormanlar yok edilince toprak akarsulara sürüklenir. Fırtınalar çıkınca toprak yağmur suyunu emip tutamaz. Aksine, su arazi üstünden hızla akarak sellere neden olur. Ağaçları ve ormanları korumak su havzalarındaki suyun doğal akışını korumak için önemli bir yoldur. (Yağmurun çıplak toprağa etkilerini gösteren bir aktivite için bkz Yağmurun çıplak toprağa et tikleri.)
Orman çeşitliliği ve sağlık
Bir ormanda hayat ağını görmek çok kolaydır çünkü sağlıklı bir ormanda çok çeşitli bitkiler ve hayvanlar bulunur. Hayatın bu çeşitliliği birçok bakımdan insanların sağlığını korur. Ağaçlarda yaşayan arılar ve diğer böcekler tozlaşmayı sağlayarak bitkilerin ürün vermesini sağlar. Yaban arıları ve karıncalar bitkilere saldıran böcekleri yerler. Yarasalar ve kuşlar sıtmayı, sarı hummayı ve diğer hastalıkları bulaştıran sivrisinekleri yerler. Diğer orman hayvanları fareleri, sinekleri ve keneleri onları avlayarak ya da onlarla rekabete girerek kontrol altında tutarlar. Böylece onların hastalıkları yaymasını engellerler.
İnsan yerleşim yerleri tahrip olmuş ormanların içine ya da yakınına kurulursa, yaşayacakları alanın ve gıda kaynaklarının daralmasına ve çeşitliliğin azalması nedeniyle hayvanların sayısı ve cinsleri azalır. Ayrıca hayvanlar insanlarla yakın temas içinde yaşamaya zorlanırlar. Bu, hayvanlardaki bazı hastalıkların insanlara geçme ihtimalini büyük oranda arttırır. Çeşitli bitkilerin ve hayvanların yaşayabileceği kapasitede ormanları koruyarak insan sağlığını korumuş oluruz.
Ormanlar, gıda, yakıt ve ilaç
Ormanlar insanların ilaç ve gıda olarak yararlandıkları çok sayıda meyve, kabuklu yemiş, tohum, kök, böcek ve hayvanı barındırır. Ormanlar tahrip olduğunda, açlık, kötü beslenme ve hastalıklar sökün eder. Bu kaynaklara muhtaç olan insanlar yaşamanın başka bir yolunu bulmalıdırlar. Ormandan elde edilen gıdalar ve ilaçlar yok olduğunda onların nasıl hazırlanacağına ve kullanılacağına dair bilgi de kaybolur. Bu yolla ormanların kaybı önemli bilgilerin ve geleneklerin kaybına da yol açar. Kaynakların kısıtlı olduğu yerlerde insanlar bazen ormanları korumakla onları yok edip yerine tarla yapmak arasında bir seçim yapmaya zorlanırlar. Tarla açmak için ormanları kesen çiftçiler için bile bazı ağaçların korunması çok önemlidir. Çiftçiliğin ormanlarla rekabet halinde olduğu yerlerde bunlar arasında bir denge sağlamak çok önemlidir.
 |
| Uzun mesafeler boyunca ağır yükleri taşımak baş ağrısına, sırt ağrısına ve özellikle çocuklarda omurga hasarına yol açar. |
Kadınların sıkıntısı
Kırsal kesimde kadınlar ve çocuklar genellikle yakacak odunu toplamak ve taşımak gibi ağır bir işten sorumludur. Bu sorumluluk yıllar içinde sağlık sorunlarına yol açabilir. Ormanlar tahrip oldukça odun bulabilmek için daha uzak mesafelere gidilmesi gerekir. Bu durum okula ve diğer önemli işlere ayrılan zamanı azaltır.
Kadınlar ve çocuklar odun toplamaya giderken fiziksel ve cinsel tacize maruz kalabilirler. Bu nedenle bazı yerlerde kadınlar ve kızlar sadece gündüz vakitleri toplu olarak odun toplamaya giderler. Eve yakın yerlere yakacak odun sağlanacak ağaçlar dikmek odun toplayan insanların daha güvenli ve sağlıklı olmasını sağlayacaktır.