Hesperian Health Guides
Bölüm 12: Toplum gıda güvenliği
Sağlıklı olmak için, insanlar besleyici gıdalar yemelidir. Kendimiz ve ailemiz için yeterli gıdayı yetiştiremez ya da satın alamazsak açlık, kötü beslenme ve başka birçok sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalırız.
Gıda güvenliği herkesin aktif ve sağlıklı bir hayat sürebilmek için yıl boyu yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya sahip olması demektir. Ayrıca gıdanın sağlıklı çevreyi, toplumsal özgüveni, herkes için yeterli ve iyi gıda bulunmasını teşvik edecek biçimde üretilmesi ve dağıtılması anlamına da gelir.
Açlığın birçok nedeni vardır. Toprağın zayıflığı, iklim değişikliği ve su azlığı gibi nedenler çevreseldir. Bu nedenlere bağlı açlık sürdürülebilir tarım (bkz Bölüm 15) ve arazi ile su kaynaklarını daha iyi kullanılması yoluyla çözülebilir (Bkz Bölüm 6: Toplumun suyunu korumak, Bölüm 9:Su havzalarını koruma, Bölüm 10: Ormanlar ve Bölüm 11).
Açlığın diğer nedenleri politiktir. Örneğin, adil olmayan gıda fiyatları, gıda yetiştirmek için toprak olmaması, pazarların ve gıda sistemlerinin şirketlerce kontrolü gibi. Burada belirttiklerimiz ve diğer politik nedenler toplumu organize ederek dile getirilebilir.
Gıda üretmek için toprağa, suya, aletlere, tohumlara ve tarım bilgisine ihtiyacımız vardır. Herkesin yeterli gıdaya sahip olmasını sağlamak için ise adil dağılım, makul gıda fiyatları, yerel pazarlar ve gıda güvenliği gereklidir. Bunları sağlayabilmek amacıyla adil ve sürdürülebilir bir dünya için çabalamalıyız. Sadece sağlıklı bir çevre ve sosyal adalet için çalışmakla herkes için gıda güvenliğini garantileyebiliriz.
Tarımdaki değişimler
Kamboçya’daki Prey Veng halkı, çok eski zamanlardan beri kendilerini besleyecek kadar pirinç üretirlerdi. Pirinçle birlikte, geleneksel olarak yabani yeşillikler, balık ve çeltik tarlalarında bulunan diğer hayvanları, ormanda yetişen meyveleri, kabuklu yemişleri, kökleri ve avladıkları hayvanların etlerini yerlerdi. Bu gıdalar, savaş ve taşkın zamanları hariç, onları yıl boyu sağlıklı kılıyordu.
Kırk yılı aşkın bir süre önce, hükümet ihracat için pirinç gibi birkaç gıdanın üretimini arttırmak amacıyla yeni tarım yöntemlerini desteklemeye başladı. Bu yeni yöntemler tarımda aldatıcı olarak Yeşil Devrim diye adlandırılmış dünya çapında bir değişimin parçasıydı, Yeşil Devrim yöntemleri daha fazla pirinç üretmek için kimyasal pestisidlerin ve gübrelerin kullanımını teşvik ediyordu. Ayrıca büyük sulama sistemleri, dikim ve hasat için makinelerin kullanılmasını gerektiriyordu.
Bu yeni tarım yöntemlerini kullanmaya başladıklarında, Prey Veng halkı büyük miktarda pirinç üreterek sattı. Kazandıkları parayla evlerini yenilediler, yollar yaptılar; radyolar, elbiseler gibi kişisel eşyalar satın aldılar. Köylüler hayvan gübresi kullanmayı, pirinçle dönüşümlü olarak kuru mevsim bitkileri ekmeyi ve diğer geleneksel tarım yöntemlerini bıraktılar.
Yeni yöntemler geniş alanlarda tek bir bitkiyi yetiştirmekte çok başarılı oldu ve pirinç üretimi arttı. Ancak zamanla, topraklarının ve yediklerinin değiştiğini fark ettiler. Herbisidler daha önce köylülerin yediği yabani otları öldürmüştü. Balık ve diğer doğal gıdalar giderek azalmaya başlamıştı. Yıldan yıla kimyasallara daha fazla para ödemeye ve pirinçten başka yiyecek bulamamaya başlamışlardı. Çok geçmeden, tarlalarındaki toprak sağlıklı ürün vermemeye başladı ve pirinç rekoltesi düştü.
Giderek artan açlık konusunu tartışmak için bir araya geldiklerinde köylüler karışık ürünlerin ekildiği, tarlaların nadasa bırakıldığı ve doğal gübrelerin kullanıldığı eski tarım yöntemlerini hatırladılar. Geleneksel yöntemlerin çok sayıda avantajı olduğunu anladılar ve geriye dönmeye karar verdiler. Ayrıca pirinci daha sık ekme ve aynı tarlada başka bitkiler de yetiştirme gibi yeni yöntemler denemeye başladılar.
Yoğun kimyasal kullanımından sonra toprakları yeniden verimliliğini kazanırken Prey Veng köylüleri yıllarca kıt kanaat geçinmek zorunda kaldılar, ama artık bu sıkıntılar geride kaldı. Satmak için daha az pirinçleri olsa da yemek için çok çeşitli gıdaları var. Meas Nee adlı köylünün dediği gibi, “Atalarımızın yöntemleriyle gıda yetiştirdiğimiz için atalarımız memnun, tarlalarımız memnun ve biz de sağlıklıyız.”