Hesperian Health Guides
Yerel gıda güvenliğini arttırmak
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 12: Toplum gıda güvenliği > Yerel gıda güvenliğini arttırmak
Bazı ulusal hükümetler gıda güvenliğini arttırmak için subvansiyon (çiftçileri, tüketicileri ya da her ikisini de desteklemek için para verme) öneririler. Subvansiyonun türleri vardır: fiyatlandırma desteği çiftçilerin ürettiği gıdalar için yüksek pazar fiyatı oluşturma, fiyatlandırma kontrolü ise gıda alıcıları (tüketiciler) için gıdalara makul fiyatlar koyma biçiminde yapılır.
Hükümet desteği, sıklıkla büyük endüstriyel çiftlikleri olan, sağlıksız gıdalar üreten ya da dağıtan şirketlere verilerek, kötüye kullanılır. Hükümet desteği büyük şirketlerin baskısıyla yozlaşınca, genellikle açlık ve kötü beslenme artar.
Hükümet desteği olsun ya da olmasın, yerel gıda güvenliğini arttırmanın birçok yolu vardır. Küçük bir bahçe ekmekten bir çiftçi pazarı organize etmeye kadar, gıda güvenliğini arttıran değişiklikler sıklıkla çabucak sonuçlar verir ve insanları daha fazlasını yapmak konusunda motive eder.
 |
| Yerel gıdalar sağlıklıdır, tazedir, yerel kültürü ve ekonomiyi destekler. |
 |
| Toplum gıda programları tarım kültürünü korumaya yardım eder. |
İçindekiler
Toplum gıda projeleri
Gıda güvenliği, gıdalar yerel olarak üretilip dağıtıldığında çok güçlüdür. Yerel olarak üretilen gıda daha taze ve daha besleyicidir. Para belli bir yerde çiftçiler ve işletmeler arasında dolaşacağı için yerel ekonominin gelişmesine yardım eder. Ve insanlar arasındaki ilişkileri arttırarak toplumları daha güçlü ve sağlıklı kılar. Arazilerinin ve gıda pazarlarının az olması nedeniyle gıda üretiminin ve dağıtımının kontrolünü ellerine almak yoksul halk için özellikle önemlidir.
Yerel olarak daha fazla gıda üretmenin yolları
Bu projelerin çoğu az bir arazi ya da parayla başlatılabilir ve halka daha fazla taze gıda yemeleri konusunda yardımcı olur.
- Aile bahçeleri aile sofrasına sağlıklı sebze ve meyveler ekleyebilir.
- Okul bahçeleri çocuklara taze gıda sağlayabilir. Ve çocuklara nasıl gıda yetiştirileceğini öğreterek bu önemli bilginin canlı kalmasını garantilerler.
- Toplum bahçeleri insanlara gıda ve bir araya gelecek yer sağlar. Toplum bahçeleri insanların gıda üretimi, beceri geliştirme, lokantalar ve pazarlar gibi yeni işletmeler kurma konusunda bilgi edinmelerine de yardım eder. Küçük bahçeler bile gıda güvenliğinde büyük değişiklikler yapabilirler.
- Toplum destekli tarım çiftçilerin gıdaları doğrudan tüketiciye satmasıyla gelişir. Tüketici, çiftçiye dikimden önce ödeme yapar ve hasat mevsimi boyunca her hafta taze meyve, sebze ve diğer gıdaları alır. Tüketiciler bu yatırımı yaparak, güvenilir ve besleyici gıda elde ederken çiftçilerin arazilerinde ve işlerinin sahibi olarak kalmalarına yardımcı olurlar.
- Tohum koruma programları geleneksel tohum stoklarının korunmasını sağlar. Tohum çeşitliliği sürdürülebilir tarımın ve kendine yeten toplumların temelidir (bkz Bölüm 15).
Makul fiyata sağlıklı gıda temin etmek
Artık dünyada herkese yetecek kadardan daha fazla gıda üretiliyor, ancak insanlar hala aç kalıyor. Bunun nedeni gıda ücretlerinin insanların ödeyebileceğinden daha pahalı olması ve sıklıkla yoksulların sağlıklı gıdayı alamamalarıdır. Fiyatların hem alıcılar hem de satıcılar için hakkaniyetli olması sağlanmalıdır. Yerel olarak sağlıklı gıdanın makul fiyatlarda satılmasını sağlamak için bazı yöntemler şunlardır:
- Çiftçi pazarları nakliye masraflarını azaltıp aracıları ortadan kaldırarak çiftçilerin daha çok kazanmasına, tüketicilerin de daha ucuza gıda almasına imkan verir. Çiftçi pazarları ayrıca tüketicilerin gıda üretenlerle yüz yüze gelmelerini ve konuşmalarını sağlar. Bu, çiftçilerin tüketicilerin ne istediğini, tüketicilerin de çiftçilerin gıdayı kendilerine nasıl getirdiklerini öğrenmelerini sağlar.
- Gıda kooperatifleri tamamen ya da kısmen gıdayı satın alanların ya da orada çalışanların sahibi olduğu pazarlardır. Gıda kooperatifi üyeleri pazarda çalışarak kendi gıdalarının ücretini öderler. Çoğu gıda kooperatifi yerel olarak yetiştirilmiş gıda alır ve satar.
- Çiftçi kooperatifleri çiftçilerin ürünlerini daha iyi fiyatla satmalarını, tüketicilerin de daha uygun fiyata satın almalarını sağlar .
Güvenli gıda saklama
Güvenli gıda saklama, gıda yetiştirme ya da gıdaya erişim kadar önemlidir. Kuraklık, fırtınalar, taşkınlar, haşereler ya da hastalıklar bir aileyi ya da toplumu yiyecek ve satacak şeylerden mahrum hale getirebilir. Toplum gıda saklama programları bu sorunların üstesinden gelmeye yarım edebilir (gıda saklama ve saklanan gıdaları haşerelerden korumak konusunda bilgi için ve evdeki gıdaların bozulmasını önlemek için).
Örneğin, Pasifik’te bir ada olan Temotu’da, fırtınalar sık sık bitkileri tahrip eder. Gıda güvenliğini arttırmak için, insanlar ortaklaşa büyük çukurlar açarak manyok, olgunlaşmamış muz, ekmek ağacı depolarlar. Çukurların açılmasına ve doldurulmasına herkes yardımcı olur. Bitkiler zarar görüp insanlar aç kalmaya başlayınca, saklanan bu gıdalar kullanılır.
Gıda bankaları gıdaların toplanarak ihtiyaç sahibi kimselere verildiği yerlerdir. Gıda bankaları açlık krizlerinde çok yararlıdır. Ancak insanlar bu bankalara bağımlı hale gelebilecekleri için, uzun süreli gıda güvenliği açısından iyi bir çözüm olamazlar.
Bütün bir bölge açlık çektiğinde, uluslararası ajanslardan gelen gıda yardımı krizden çıkılmasına yardımcı olabilir. Gıda yardımı, gıda güvenliği için kısa süreli bir çözümdür, uzun süreli gıda egemenliği ihtiyacını karşılamaktan uzaktır.
HİV/AİDS yetimleri için Genç Çiftçi Tarım Okulu
Afrika’nın çoğu yerinde olduğu gibi Mozambik’te de anne-babaları HİV/AİDS’ten ölen binlerce çocuk yetim kaldı. Kırsal kesimde yetim kalan çocuklar özellikle kötü beslenme, hastalık, dayak ve cinsel istismar riski altındadır. Anne-babaları öldükten sonra, birçok çocuk ailenin reisi oldu ve para kazanmanın yolunu aramaya başladı ama iş bulma imkanı çok kıt olan kırsal yerlerde bu çok zordu. Çiftçi ailelerden gelmekle birlikte bu çocukların bir çoğu bu işten anlamıyorlardı, çünkü büyükleri ölmeden önce tarım bilgilerini onlara aktaramayacak kadar ağır hastaydılar. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı ve Gıda ve Tarım Örgütü’nün yardımıyla, Genç Çiftçi Tarım ve Hayat Okulları açılarak sayıları giderek artan AİDS yetimlerinin bakımı sağlandı. Bu okullarda, 12-18 yaş arası gençler birlikte yaşadılar ve çalıştılar; tarım, beslenme, tıbbi bitkiler ve hayat becerileri hakkında bilgi sahibi oldular.
Gençler tarla hazırlama, ekme, dikme, çapalama, sulama, haşere kontrolü, kaynakları kullanma ve koruma, ürünleri işleme, hasat etme, gıda saklama ve pazarlama becerileri gibi geleneksel ve modern tarım yöntemlerini öğrendiler. Şarkı söyleyip dans etmek güven kazanmalarına ve sosyal becerilerini geliştirmelerine yardım etti. Tiyatro ve tartışma gruplarında, HİV/AİDS ve sıtmanın önlenmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çocuk hakları gibi diğer önemli hayat becerileri konuşuldu.
Şimdi, Mozambik’te 28 tane Genç Çiftçi Tarım ve Hayat Okulu var. Ayrıca Kenya, Namibya, Zambia, Swaziland ve Tanzanya gibi ülkelerde de çok sayıda bu tür okul açılmış durumda.
Binlerce yetim çiftçi olarak eğitildi. Mezun olduktan sonra bu çocuklar ürünlerini satarak kazandıkları parayla kendi küçük çiftliklerini kurmak için harekete geçtiler. Bir okul görevlisi şöyle konuşuyordu: “Bu okulları açmaya başladığımızda, çocukların geleceği yoktu. Çoğu büyüyüp kamyon sürücüsü olmak istiyordu, çünkü bu onların gördüğü tek seçenekti. Şimdi onlar öğretmen, tarım teknisyeni, çiftçi ve mühendis olmak istiyorlar”.