Hesperian Health Guides
Petrol ve hukuk
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 22: Petrol, hastalık ve İnsan hakları > Petrol ve hukuk
Birçok ülke insanları, suları ve yaban hayatı kirlilikten korumak, güvenli çalışma ortamları oluşturmak için kanunlar yaptılar. Petrol şirketlerini sızıntılardan hesap verebilir durumda tutmak için bölgesel ve uluslararası kanunlar da mevcuttur. Ancak kanunlar sadece insanlar birlikte çalışarak bunların uygulanmasını sağladıklarında etkili olur.
Uluslararası kanunlar hakkında daha fazla bilgi için, bkz Ek B.
Texaco Aleyhine Açılan Dava
Texaco petrol çıkarmak için Ekvador’a geldiğinde, orada yaşayan Cofan halkı ABD’li bir petrol şirketinin onları hayatlarından edeceğinin fakında bile değildi. Sonraki 20 yıl içinde şirket millyonlarca litre petrol çıkardı ve çevreye bir o kadar zehirli atık su saldı.
Nesiler boyu Cofan halkına bereket getiren ırmaklar artık gıda üretimine yaramıyordu. İnsanlar vakitlerini içecek su ve avlayacak hayvan aramakla geçiriyorlardı. Bu yıkımlar sonucunda çok sayıda insan yurtlarını terk etmek zorunda kaldı. Cofan liderleri Texaco’nun geleneksel yaşama biçimlerini tahrip ettiğini ve binlerce kişinin hastalanmasına yol açtığını bildirdiler. Cofan nüfusu 15 bin’den 500’e kadar düştü.
Texaco’nun yol açtığı kirlenmenin kurbanları Amazon Savunma Cephesi’ni oluşturdular. Ciddi hastalıklara yakalananlara tedavi sağladılar. Texaco’nun petrol operasyonlarının sağlığa etkileri konusundaki çalışmaların yapılmasına yardımcı oldular. Başkent Quito’daki çevre aktivistleriyle ve ABD’deki avukatlarla görüştüler. Hep birlikte bir plan oluşturdular. Liderler ve aktivistler Texaco aleyhine bir milyar dolarlık bir dava açmak için yürüyerek, kanolarla ve uçakla New York’a doğru yola çıktılar.
Texaco davayı düşürmeyi denedi. Şirket davanın kirliliğin oluştuğu ülke olan Ekvador’daki bir mahkemede görülmesi gerektiğini belirtti. Aktivistler Ekvador’da adaletin yerini bulmayacağından endişe ettiler. Hakime Amazon’u kirleten kararın ABD’de alındığını açıklamak istediler. Hakim onları dinlemeyi kabul etti. Bu Amerikan mahkemelerinde kabul edilen ilk uluslararası davaydı! Cofan liderleri bu işe çok sevindiler.
10 yıl boyunca Texaco davayı düşürmek için savaştı. Yeni hakim davanın Ekvador’da devam etmesine ancak orada adil bir karar verilmezse New York’ta yeniden görülmesine hükmetti. Dava hala sürüyor. Yağmur ormanından petrol çıkarılması sürdükçe insanların sağlık sorunları da sürüp gitti. Onların Texaco Corporation karşısında haklarını aramaları petrolün neden olduğu zararları birçok insanın gündemine getirdi, Texaco’yu ve diğer petrol şirketlerini daha güvenli petrol çıkarma yöntemleri kullanmaya zorladı.