Hesperian Health Guides
Şehirde sürdürülebilir tarım
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 15: Sürdürülebilir tarım > Şehirde sürdürülebilir tarım
Giderek daha fazla insan kendilerini beslemek, iş sahibi olmak, toprakla ilgili bilgi ve geleneklerini canlı tutmak gibi nedenlerle şehirlerde çiftlik ve bahçeler oluşturuyorlar. Ayrıca ürünlerin ve ağaçların oluşturduğu yeşil alanlar şehrin havasını iyileştirerek hava kirliliğin yol açtığı astım gibi hastalıkları azaltıyor. Genellikle çöplük haline gelen boş alanları çiftliklere ve bahçelere dönüştürmek şehirleri daha sağlıklı ve daha güzel hale getirmektedir.
İçindekiler
Tarım yöntemlerinin küçük alanlara uyarlanması
- Bitkileri sırıklar, duvarlar ya da diğer desteklerle yükselterek yetiştirebilirsiniz. Binaların duvarları tırmanıcı bitkiler için iyi yerler olabilir.
- Ürünleri damlarda, çatılarda ve balkonlarda, kovalar, çuvallar, lastikler, teneke kutular ve eski sepetlerde yetiştirebilirsiniz. Suyu dışarı akıtmak için deliği bulunan herhangi bir kap da aynı işi görür. Ispanak ve marul gibi yapraklı ürünlerle ve domates, biber gibi sebzeler kaplarda çok iyi yetişir. Ayrıca, muz, incir, cüce hurma, ananas, cüce limon ve cüce mango da kaplarda iyi yetişir.
- 20 cm kadar sığ olabilecek derinlikteki bahçe yatakları, mısır koçanı, çeltik kapçığı, yapraklar da hatta kıyılmış gazete gibi organik maddelerle doldurulabilir. Organik maddede açacağınız deliklere az bir miktar toprakla bitki fidelerini dikin, orada kökleneceklerdir. Zamanla, organik madde toprağa dönüşecektir.
| Çatı bahçesi |
|
- Çift kazımla ya da sağlam bir zemin üzerine 1 metre yüksekliğinde toprak yığıp etrafını çevreleyerek yükseltilmiş dikim yatakları oluşturun.
- Tohumları ya da fideleri alışılmıştan daha sık dikin. Bu biçimde dikilen bitkiler zamanla sıklığa uyum sağlar.
- Küçük bir alanda birden fazla ürün yetiştirin.
- Bir bitkiyi hasat edince hemen yeni bir bitki dikin.
Bahçe yatağının çift kazılması
Küçük bir alanda olabildiğince çok şey yetiştirmek, sert topraklarda ya da organik maddeleri az olan topraklarda ekim yapmak için çift kazma iyi bir yöntemdir.
- Ekim yatağı kenarlarında çömelen iki kişinin ellerini ortada birbirine değidireceği kadar geniş olmalıdır. Yatak istediğiniz uzunlukta olabilir.
- Toprağın üst kısmını gevşetin ve olgunlaşmış kompost ya da gübreyi tüm yatağın üstüne serin.
- Bir uçtan başlayarak, yatak boyunca 30 cm derinliğinde ve 30 cm genişliğinde bir hendek kazın.
- Hendeğin tabanındaki toprağı kürekle gevşeterek biraz kompost ya da gübre koyun.
- Yatağa ikinci bir hendek açın. İkinci hendekten çıkan toprağı birinci hendeğe koyun. Hendeğin tabanındaki toprağı gevşeterek kompost ya da gübre koyun.
Tüm yatağı kazana kadar devam edin. Gevşek toprak çevredeki topraktan daha kabarık olacaktır. Yatağı düz ve yüzeyini düzgün hale getirin, kenarları hafifçe kalkık olursa su ve toprak akmaz. Yatağın en üstüne bir tabaka halinde elenmiş kompost koyun. Artık yatak ekim için hazırdır.
Yatakları hazırladıktan sonra, üzerine basmayın çünkü bu toprağı sıkılaştırır. Bahçenizi bir kez çift kazar ve her mevsim dikimden önce doğal gübre eklerseniz toprağınız yıllarca sağlıklı ve gevşek kalacaktır.
Kirlenmiş topraklar
Şehirlerdeki toprak boyalardaki kurşun, benzin, atık piller gibi zehirli kimyasallarla, kirlenmiş olabilir. Bu durum ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Toprağınızın kirli olup olmadığını anlamak için:
- Eskiden oranın nasıl kullanıldığını öğrenin. Fabrika, benzin istasyonu, park alanı ya da çöp biriktirme yeri ise toprak muhtemelen kirlidir.
- Toprak kimyasallar gibi kokuyorsa kirli olması muhtemeldir.
- Boyalı duvarların altındaki alanlar muhtemelen kurşunla bulaşmıştır.
Toprak numuneleri üniversitelerde, tarım ajanslarında ya da özel laboratuarlarda tahlil ettirilebilir. Kurşun testleri ucuzdur ancak diğer kirleticiler için yapılacak testler çoğunlukla zor ve pahalıdır.
Kirlenmiş topraklarda güvenli ekim
Kirlenmiş toprakta da güvenli gıda yetiştirebilirsiniz. Yollardan biri toprağı sıklaştırılmış kil ya da betonla kaplayarak kirleticilerin sızmasını önlemektir. Ürünleri üstteki kaplarda ya da sığ yataklarda yetiştirin. Kirlenmiş toprakta yapraklı (ıspanak gibi) ve köklü (patates ve havuç gibi) ürünler yerine meyveli ürünleri (domates) yetiştirmek tercih edilmelidir, çünkü bunlar topraktan daha az zehir emer.
Şehir tarımı patlıyor
Küba bir ada üzerinde kurulmuş, ithal etmek için şeker kamışı ve tütün üreten bir ülkedir. Petrol temelli kimyasallara ve petrol yakıtlarına dayanan bir endüstriyel tarım sistemi vardır. Sovyetler Birliği çöktüğünde, Küba hem petrol kaynağını hem de en büyük şeker ve tütün alıcısını kaybetti. Siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle çoğu ülkeler Küba’ya kimyasalları satmadılar ya da Küba’dan ürün almadılar. Küba yeni bir gıda üretim yöntemi bulmaya zorlandı.
Küba sürdürülebilir tarımı yeni ulusal politikası olarak kabul etti. Toprak tahsisi, eğitim ve yerel pazarlar kurma gibi yollarla sürdürülebilir yöntemlerini teşvik etti. Yeni yöntemler geliştikçe ve yayıldıkça herkes için daha bol sağlıklı gıda üretilmeye başlandı.
Diğer ülkelerde olduğu gibi, Kübalıların da birçoğu kırsal alandan şehirlere göçüyor. Şimdi hükümet şehirlerde sürdürülebilir yöntemleri kullanarak gıda üretmeye teşvik ediyor. Şehir tarımı iyi beslenme, iş ve eğitim sağlıyor. Küba’nın başkenti Havana’da tüketilen taze ürünlerin (sebzeler, süt ürünleri, çiçekler ve tıbbi bitkiler) çoğu şehirde ya da şehrin çok yakınında üretiliyor. Havana’da yetiştirilen tıbbi bitkiler ‘yeşil eczaneler’de ucuz fiyata satılıyor. Bir kriz sonucunda getirilmesine rağmen sürdürülebilir tarım Küba halkının hayatını iyi yönde değiştirdi.