Hesperian Health Guides
Kanser
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 16: Zehirli kimyasallardan kaynaklanan zarar > Kanser
Kanser vücudun birçok bölümünü etkileyebilen ciddi hastalıktır. Bazı hücrelerin çok hızlı ve anormal bir biçimde büyüyerek urlar (tümörler) oluşturmasıyla başlar. Bazen, tümörler tedavisiz iyileşirler. Ancak çoğu tümörler büyürler ya da yayılırlar, vücudun birçok bölümünde sağlık sorunlarına yol açarlar. Bu kanserdir. Urların çoğu kanserleşmez, ama bazıları kanserleşir. Bir zamanlar kanser nadirdi. Şimdi çok sık görülmektedir.
İçindekiler
Kansere ne yol açıyor?
 |
| Bütün kanserlerin nedeni endüstriyel kirlilik değildir. Ancak nerede endüstriyel kirlilik varsa, orada kanser de vardır. |
Kanserin tüm dünyada artmasının nedenlerinden biri çevremizde ve vücutlarımızda endüstriyel kirliliğin ve zehirli kimyasalların miktarının artmasıdır. Aşırı derecede kirlilik olan yerlerde ya da yakınlarında yaşayan kimselerde kanserlerin artması hükümetleri insanların sağlığını koruma konusunda hemen harekete geçirmelidir. Kanser endüstride kullanılan kimyasalların türlerini, miktarlarını, kullanım ve imha edilme biçimlerini daha iyi düzenlemekle azaltılabilir. Zehirli kimyasalların neden olduğu bilinen çok sayıda kanser türü vardır. Bunlar arasında akciğer, mesane, karaciğer, meme, beyin, kan (lösemi) kanserleri, multipl miyeloma ve Hodgkin-dışı lenfoma bulunur.
 |
Uyarıcı işaretler ya da bir şeylerin yanlış gittiğini gösteren bir tahlil sonucu göz ardı edilemelidir. Öneri almak ve tedavi olmak için hemen bir sağlık görevlisiyle görüşün. |
Zehirli kimyasallara uzun süre maruz kalanların bu tür maddelere az maruz kalanlara ya da hiç maruz kalmayanlara oranla bu tür kanserlere yakalanma riski daha yüksektir. Risklerini bilmeleri insanların daha erken tedavi olmalarını sağlayabilir.
Kanserin erken teşhisi ve tedavisi
Kanseri erken teşhis etmek kanser yayılmadan önce tedaviye başlanacağı için kişinin hayatını kurtarabilir. Kanserin bazı uyarıcı belirtileri yorgunluk, kronik kilo kaybı, urlar ve ağrıdır. Bunlar başka hastalıkların belirtileri de olabilir. Bir kişide kanser olup olamadığını belirlemenin yollarından biri vücudun etkilenen kısmından alınan hücrelerin incelenmesidir. Eğitim almış kişiler mikroskopla hücreleri inceleyerek kanseri tanırlar.
Geleneksel ve modern kanser tedavileri
Kanser insanları farklı biçimlerde etkilediğinden herkese iyi gelen tek bir tedavi yoktur. Batı tıbbı, Çin tıbbı, Hintlilerin Ayurvedik tıbbi ve tüm dünyadaki geleneksel tıbbi uygulamalar kanserli hastalara tedavi ve sağlığı geliştirme yolları sunarlar. Ne yazık ki bunlardan hiçbiri her zaman etkili değildir. En iyi kanser tedavileri genel sağlık ve iyilik halini teşvik eden ve hastayı tedavi sürecine aktif biçimde katan tedavilerdir. Tedavi için bildiğiniz ve güvendiğiniz bir doktora baş vurun.
 |
| Kanser hastaların kanserli ya da kanserden sağ kurtulmuş kişilerlerle irtibat kurup arkadaş olması, onların önerilerini alması yararlıdır. |
Kanseri en iyi anlayanlar bu hastalıktan sağ kurtulanlardır. Kanserden sağ kurtulan herkesin neyin işe yaradığı ya da yaramadığı konusunda bir hikayesi vardır.
Kanser tedavisi için bazen dayanılması zor yan etkileri olan çok güçlü ilaçlar kullanılır. İlaçlar, bitkisel çareler, diyet ya da diğer tedavilerden hangisi olursa olsun kanser bir çeşit tedaviyle nadiren iyileşir.
En iyi tedavi, kanser ilaçları ya da akupunktur gibi fiziksel tedavileri, sağlıklı gıdalar tüketmek gibi sağlıklı hayatı teşvik eden yöntemlerle birleştirmektir. Destek grupları, danışma, dua ya da meditasyonla duygusal ve manevi desek de önemlidir.
Kanser tedavi edilemiyorsa
Bazı kanserler tedavi edilebilirler, bazıları ise, özellikle vücudun başka kısımlarına yayılanlar, tedavi edilemezler.
Kanser geç fark edilirse sıklıkla tedavisi yapılamaz. Bu durumda en iyi seçenek evde ailenin bakım yapmasıdır. Bu zorlu bir süreç olabilir. Kanserli bir kimse mümkün olduğunca iyi beslenmeli ve istirahat etmelidir. Ağrı, ruhsal sorunlar ve uyku bozuklukları için uygulanan ilaçlar kanserli kişileri rahatlatabilir. Yakın bir dostla sohbet, ölüme hazırlanma ve ailenin geleceği için plan yapma konusunda yardımcı olabilir.
Meme Kanseri
Meme kanserinin pestisidlere, petrole, temizlik ürünlerine ve hava kirliliğine bağlı zehirli kimyasallara maruziyet de dahil olmak üzere çok sayıda nedeni vardır. Bir kadının annesinde ya da kız kardeşlerinde meme kanseri varsa onda da aynı hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Meme kanseri en sık 50 yaşın üzerindeki kadınlarda görülür. Meme kanseri genellikle yavaş gelişir ve erken yakalanırsa bazen tedavi edilebilir.
Kadınlar kendi memelerini muayene ederek meme kanserinin belirtilerini araştırabilirler. Memede şişlik (ur) ya da alışılmadık akıntılar olup olmadığına bakılmalıdır. Bunu ayda bir yapan bir kadın memelerinin nasıl göründüğüne ve dokununca neler hissettiğine aşina hale gelir ve bir değişiklik olduğunda hemen farkına varır.
Kendi kendine meme muayenesi
- Aynada memelerinize bakın. Kollarınızı başınızın üzerine kaldırın. Memelerinizde ya da meme başlarınızda herhangi bir şekil değişikliği veya şişme olup olmadığına bakın. Kollarınızı yana bırakarak memelerinize tekrar bakın.
- Yere ya da yatağa uzanın. Parmaklarınızı yatay konumda tutup memenize bastırarak şişiklik olup olmadığını hissetmeye çalışın.
- Memenizin her yerine dokunduğunuzdan emin olun. Her zaman aynı biçimde (dairesel ya da düz çizgileri izleyerek) muayene yapmak yararlı olur.
Şişlik varsa
Şişlik düzgün yüzeyli ya da lastik gibiyse ve parmaklarınızınla temas ettiğinizde derinin altında hareket ediyorsa muhtemelen iyi huyludur. Ancak sertse, düzensizse ve ağrısızsa, memelerden sadece birindeyse ve deri altında hareket ettirilemiyorsa izlemeye devam edin. Bir sonraki aybaşı görmenizde şişlik hala yerinde duruyorsa bu kanser belirtisi olabilir, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Meme başından kanlı ya da irinli akıntı gelmesi halinde de bir sağlık kuruluşuna gidin.