Öğretici ve harekete geçirici aktiviteler

---

HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 2: Toplum sağlığını anlama ve harekete geçme > Öğretici ve harekete geçirici aktiviteler

---

Bu bölümde:

 

Bu bölümde:

Grup aktiviteleri halkın sağlık sorunlarının kök nedenlerini anlamasına ve bunları değiştirmek için planlar yapmasına yardımcı olur. Hangi aktiviteleri kullanacağınız bilmek istediklerinize, ne yapmayı umduğunuza ve hangi kaynaklara sahip olduğunuza bağlıdır. Aktivitelerle:

• Ortak sorunlarını belirlemek üzere insanları bir araya getirin.
• İnsanların en çok neye ihtiyacı olduğunu tespit edin.
• Sağlık sorununun nedenleri hakkında bilgi toplayın.
• Yakın nedenleri ve kök nedenleri ortaya çıkarmak için sorunları analiz edin.
• Toplumdaki tüm görüşleri derleyin. Bazı gruplar ya da görüşler dışlanırsa bir projenin başarılı olması mümkün değildir. Görüşleri dikkate alınmayan insanlar yardımcı olmazlar!

Çevre sağlığı her zaman toplumsal bir konudur ve iyileştirme yapmak için insanların birlikte çalışmasını gerektirir. Hedef ister bir salgın riskinin azaltılması, park yapılması, fabrika yakınında oturan ya da madende çalışan insanların sağlık ve güvenliklerinin iyileştirmesi isterse başka bazı çevre sağlığı konularının dile getirilmesi olsun, ne kadar çok insan sorun hakkında ortak anlayışa ve sorunu çözme konusunda adanmışlığa sahipse o kadar başarılı olunacaktır.

Kadınların sesi

Bazı toplumlarda, kadınların ve kızların erkeklerden ayrı bir grup içinde olduklarında düzenlenen aktivitelere katılma ihtimalleri daha yüksektir. Kadınlar grubu daha sonra düşüncelerini daha büyük gruplara sunarlar. Bu yolla, kadınlar ve kızlar tüm toplumun önünde güçlü ve tek bir ses olarak konuşma şansını elde ederler. Kadınların ve kızların seslerini güçlendirerek ve onların liderlik becerilerini geliştirerek tüm toplum güçlendirilebilir.

Tuvaletler çocuklar için güvenli değil.

Aybaşı olduğumuzda tuvaletleri kullanmamıza izin verilmiyor.

Bir sorunu çözmek istiyorsanız, o sorundan etkilenen insanlarla çalışın.

Rehberli tartışma

Sağlık sorunları hakkında ortak bir anlayışa ulaşmak için insanların birbirleriyle konuşmaları gerekir. Rehberli tartışma bir grup insanının birbirleriyle konuşmalarını ve bazı özel soruları birbirlerine sorup cevaplamalarını sağlayan bir yöntemdir. “Ama neden…?” aktivitesi (bkz “Sorunun kök nedenini bulmak,” “Kök nedenleri anlamaya çalışmak ,” [niçin oldu?”], “Timothy'nin neden öldüğünü anlamak” ve “Sangu neden öldü?”) rehberli tartışmanın bir türüdür. Tartışma için çizim (bkz “Tartışma için çizim: Toksik kimyasallar suya nasıl karışır?” ve “Tartışma için çizim: Pestisidler vücuda nasıl girer?”) ve Vücut Haritalama da rehberli tartışma türleridir.

Tartışmaya rehberlik eden kişiye kolaylaştırıcı ya da moderatör denir. Bu kitapta anlatılan aktivitelerin çoğu herkesin en iyi biçimde katılımını ve tartışmanın ya da aktivitenin eyleme dönüşmesini sağlamak için bir kolaylaştırıcıya gerektirmektedir.

Toplum haritalama

Kalem ya da boyayla kağıt üzerine veya taşlarla, tahtalarla ya da her ne varsa onunla yere haritlar çizin.

Toplum haritalama insanların yaşadıkları yerde ve içinde bulundukları toplumda gördüklerini ve onlarla ilgili bildiklerini aktaracakları haritalar yapmalarına dayanan bir aktivitedir. Toplum sağlık haritası yaparak:

• Sağlık sorunlarının nerede olduğunu.
• Bu sorunların kimi etkilediğini.
• Çevre şartlarının sağlık sorunlarına nasıl yol açtığını öğrenebilirsiniz.

Harita insanların sağlık sorunlarını fark etmeleri, bu sorunların kök nedenlerini belirlemeye başlamaları ve toplumdaki şartların zaman içinde nasıl değiştiğini görmeleri konularında yardımcı olabilir. Harita insanların farkında olmayabilecekleri önemli toplumsal kaynakları ve güçlü yönleri ortaya çıkartabilir. Haritalama önemli geleneksel ya da kutsal yerleri korumak için bir adım da olabilir. (Haritalama örnekleri için, bkz Su kaynaklarını ziyaret edin, Su havzasının, ve Tıbbi Atık Değerlendirmesi.)

İhtiyaç tespiti

İnsanların yaşadıkları toplumdaki sorunların ne olduğu ve bunların nasıl tespit edileceği konusunda farklı düşünceleri vardır. Mevcut sorunların boyutları ve nedenleri hakkında farkındalık oluşturmakta ve insanlara kısa ve uzun dönemde bunlardan hangileri üzerinde çalışacaklarına karar vermekte yardımcı olmaya “ihtiyaç tespiti” denir (İhtiyaç tespiti aktivitelerine daha fazla örnek için, bkz “2 daire,” “Kadınlar tuvalet kullanımı önündeki engellerin kaldırılması,” ve “10 tane tohum.”) İyi bir ihtiyaç tespiti süreci planlamada herkesin ihtiyaçlarının ve yeteneklerinin dikkate alınmasını sağlar.

Sağlık yürüyüşleri

Sağlık yürüyüşü sırasında insanlar yaşadıkları yere yakından bakma fırsatı bulurlar. Güvenli olmayan bir su kaynağı, kirliliğe yol açan işler ya da odun kıtlığı gibi sağlık sorunlarına yol açan nedenleri bulmaya çalışırlar. Sağlık yürüyüşü grup halinde yapılırsa, insanlar bildikleri değişik şeyleri birbirleriyle paylaşırlar. Bundan sonra muhtemel çözümleri uygulamak için birlikte çalışabilirler. Ne kadar çok kişi katılırsa o kadar iyidir. (Sağlık yürüyüşleri örnekleri için, bkz “Çöp Yürüyüşü ” ve Sağlık kuruluşunu baştan sona dolaşın ve sorunları not edin.)

Zamanla değişim

Bir toplumdaki sorunları ve ihtiyaçları anlamanın bir diğer yolu halihazırdaki ve geçmişteki şartları karşılaştırmaktır. Sonra bunların gelecekte nasıl olmalarını istediğinizi düşünebilirsiniz. Bunu yapmanın bir yolu toplumdaki yaşlılardan hikayeler toplamaktır.

Bu aktiviteleri gerçekleştirmek için toplumdaki gençleri cesaretlendirmek nesiller arasında saygı ve anlayış oluşturmaya yardım eder. Ayrıca herkesin korunmasını istediği geleneklerin korunmasına da katkıda bulunur.

Toplum zaman çizelgesi insanların nesilden nesile ne gibi değişiklikler olduğunu anlamalarına ve bir yolun asfaltlanması, bir fabrikanın açılması, bir barajın yapılması ve benzeri gibi önemli olayları dikkate almalarına yardımcı olabilir. Tarlalarda, çiftliklerde, ormanlarda, yerleşim yerlerinde, ırmaklarda ve göllerde zamanla ortaya çıkan değişiklikleri resimler ya da haritalarla görselleştirme toplumsal tarih bilgisini paylaşmanın bir diğer yoludur (örnek için, bkz "Toplum su havzası projesi planlama.")

Çizim aktiviteleri

Çizimler yapmak ve çizimlere bakmak başka türlü göremeyeceğimiz sorunları ve çözümleri görmemize yardımcı olur. Çizimler rehberli tartışmaları başlatmakta, okuma yazması olmayanların kendilerini ifade etmelerini ve grup liderliğine katılmalarını sağlamakta kullanılabilir. (Çizim aktivitesi örnekleri için, bkz “İshalli hastalıklar nasıl yayılıyor” ve “Pestisid çözümlerini çizelim.”)

Bazı topluluklar birlikte çalışarak binaların duvarlarına sorunlarını ve daha iyi ve sağlıklı bir gelecek için ümitlerini ifade eden resimler yapabilirler.

Toplum anketleri

Toplum anketleri bilgi toplamak için düzenlenir. Halkın sağlık konusundaki sorunlarının neler olduğunu tespit etmek, insanların düşünceleri arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirlemek ya da değişik planlara veya faaliyetlere destek oranını belirlemek için kullanılabilirler.

Anketlerde, katılımcıların hepsine aynı soru aynı biçimde sorulur. Anketler evlerde, işyerlerinde, okullarda, ibadethanelerde, diğer toplantı yerlerinde telefon ya da postayla yapılabilir.

Anketler insanların toplantılara ya da başka etkinliklere katılmalarına gerek olmaksızın görüşlerini mahrem biçimde paylaşmalarına imkan tanır. Toplumdaki karar alma süreçlerine katılmasına izin verilmeyen ya da bundan çekinen insanların düşüncelerinin dikkate alınmasını sağlayabilir. (Toplum sağlık anketi örneği için, bkz “Petrolden etkilenen topluluklar bir sağlık araştırması düzenliyorlar.”)

Tiyatro

Tiyatro eğlenirken sorunları araştırmak ve çözümler önermek için bir yol oluşturur. İnsanlar kendi tecrübelerini dışa vurabilirler ve başkalarının tecrübelerini hayal edebilirler. Bazı konular ve uyuşmazlıklar başka bir zamanda ve zeminde tasvir edildiklerinde anlayıp çözümlemek daha kolay hale gelir. (Tiyatronun kullanım yolları için bir sonraki sayfaya bakınız.)

Sosyodrama

Değişik kişilerin yer aldığı ve üzerinde durulması gereken bir sorun içeren her hikaye sosyodramaya dönüştürülebilir.

Sosyodrama insanların sorunları dışa vurmalarına ve sorunun nedenlerini ve etkilerini ortaya koymalarına imkan verir. Sosyodramanın orman kaynakları hakkında çıkan bir uyuşmazlıkta tarafları konuşturmak için kullanılması örneği için, bkz Sosyodrama.

Sosyodramalar değişik duyguların ortaya çıkmasını sağlayabilirler. Bazı organizatörler sosyodramayı insanlara birlikte şarkı söyleterek ya da başka bazı ‘işbirliği’ aktivitesi yaptırarak sonlandırmayı severler.

İnteraktif tiyatro herkesin hem seyirci hem de oyuncu olduğu bir sosyodrama türüdür. Herhangi bir dinleyici oyunculardan birinin durmasını isteyip onun yerini alarak soruna farklı bir çözüm önerebilir. Bu, insanların en güçsüz kişilerin rolünü sırayla oynadıkları durumlarda özellikle yararlıdır.

Rol yapma

Rol yapma sosyodrama kadar hazırlık gerektirmeden değişik görüşlerin açıklanmasına ya da uyuşmazlıkların çözülmesine imkan verir. Katılımcılar gerçek hayatta karşılaşılan durumlarda ne yapacaklarını göstermek için değişik rolleri oynarlar. Kişilerin neden belirli bir biçimde davrandıklarını anlamak için rol yapmayı tartışabilir ya da tekrarlayabilirsiniz.

Gücü elinde bulunduran insanları sahnede değiştirmek çok kolaydır ama gerçek hayatta çok zordur. Dramayı kullanarak üzerimizde güç sahibi olan insanlarla nasıl iletişime girdiğimizin pratiğini yapmak gerçek hayatta güce karşı takınacağımız değişik tutumlara hazırlanmamıza yardım eder.

Kukla gösterisi

Kukla gösterisinde bir toplumsal uyuşmazlığı ortaya koymak için insanların yerine kuklaları kullanılır. İnsanları güldürürler ve insanların meseleleri alışık olmadıkları bir biçimde görmelerine yardımcı olabilirler. Bazı kişiler kuklaları konuşturmayı sahnede rol yapmaktan daha kolay bulurlar.

This page was updated:03 Ara 2021