Hesperian Health Guides
Kimyasal atıkların güvenle imhası
HealthWiki > Topluluk için Çevre Sağlığı Rehberi > Bölüm 19: Tıbbi atıklar > Kimyasal atıkların güvenle imhası
Küçük ya da büyük olsun, çoğu sağlık kuruluşu güvenli biçimde imha gerektiren kimyasal atık üretimini sonlandırmalıdır. Büyük kuruluşların radyoloji, kemoterapi ve laboratuarlardan kaynaklanan atıkları da olabilir. Çok karmaşık olduklarından bu tür atıkların imhasına burada değinmeyeceğiz.
İçindekiler
Temizlik ve dezenfeksiyon için kullanılan kimyasallar
Çamaşır suyu seyreltildikten sonra süzme çukuruna dökülebilir. Hidrojen peroksit çözeltileri herhangi bir işlem yapılmadan lavaboya ya da tuvalete dökülerek imha edilebilir.
Gluteraldehit ve formaldehit kansere ve ölüme yol açabilir. Ancak kuruluşunuz dezenfeksiyon ve temizlik için bu kimyasalları kullanıyorsa, bunların güvenli biçimde üstesinden gelmenin yolları vardır. Gluteraldehiti ya da formaldehiti yok etmek için, çözeltiye sodyum hidroksit ekleyerek asitliği (pH) değiştirin. pH’yı turnusol kağıdı ya da pH metreyle ölçün. pH’yı 12’ye getirin ve bu pH’da en az 8 saat bekletin. 8 saat sonra, hidroklorik asit (HCl) ekleyere pH’yı nötral seviyeye (pH 7) getirin. Gluteraldehit ya da formaldehiti güvenli biçimde yok etmek için uygun malzemeleriniz yoksa bu maddeleri kullanmayın — çok tehlikelidirler. İşlemlerden sonra, çözeltiyi yıkama çukuruna dökmek güvenlidir.
Çarşafların sterilizasyonunda kullanılan karbolik asit, solunum ve deri sorunlarına neden olur. Karbolik asit kullanan ya da imha etmeye çalışan kimselerin gözü ve yüzü maskeyle korumalıdır. Karbolik asit içeren atık su sodyum hidroksit çözeltisine katıldıktan sonra süzdürme çukuruna dökülmelidir.
Cıva
Cıva termometre içindeki parlak sıvıdır. Piller, lambalar, tansiyon aletleri gibi diğer tıbbi aletlerde de kullanılır.
Cıva çok zehirli bir ağır metaldir. Çok az miktarlarının dahi deri ya da solunum yoluyla alınması sinirleri, böbrekleri, akciğerleri, beyni etkileyebilir ve doğum defektlerine yol açabilir. Cıva yakmakla tahrip edilemez, sadece daha zararlı gazlara dönüşür.
Cıvaya bağlı zararın azaltılması için en iyi yol mümkün olduğunca civa içeren şeyleri kullanmamaktır. Mümkünse, cıvalı aletleri metal tepsilerde bulundurun, böylece kırılmaları halinde masa ya da döşeme gibi tahta yüzeylerce emilmesi önlenmiş olur. Bulabiliyorsanız cıvasız termometreler kullanın.
Cıva döküntüsünün temizlenmesi
Cıva içeren termometre ya da başka bir malzeme kırıldığında, cıva ufak parçalar halinde dökülür. Döküntü alanından insanları ve hayvanları uzak tutun. Isıtıcıları, fanları ya da klimaları kapatıp pencereleri açarak içeriyi havalandırın. Döküntüyü temizlemek için eldiven, göz damlalığı, 2 parça kalın kağıt ya da karton, 2 tane plastik torba, selobant, el lambası, içinde su olan bir cam kaba ihtiyacınız olacaktır.
Cıvanın güvenli biçimde toplanması:
- Cıvaya dokunmayın. Kapı ya da pencereleri açın.
- Saatiniz ya da takılarınız varsa çıkartın. Cıva diğer metallere yapışır.
- Cıvanın görünmesini kolaylaştırmak için gündüz bile olsa el lambanızı yakarak döküntü alanını aydınlatın.
- Mümkünse kimyasallara dirençli eldivenler giyin. Sadece lateks eldivenleriniz varsa en az 2 katı üst üste giyin.
- Cıva döküntülerini birbirleriyle birleştirmek için kalın kağıt ya da karton parçaları kullanın.
- Oluşan cıva boncuklarını göz damlalığı ile alıp içinde su olan bir cam kaba koyun.
- Tüm cıva kalıntılarını selobant kullanarak toplayın.
- Kağıt ya da karton parçalarını, selobantı, göz damlalığını ve eldivenleri plastik torbaya koyun.
- Torbanın üzerine “cıva atığı” yazıp içinde su olan bir cam kaba koyun.
- Kabı sıkıca kapatıp işaretledikten sonra diğer plastik torbaya koyun.
- Zehirli atık larak imha edin.
Antibiyotikler ve diğer ilaçlar
Güvenli biçimde yok edilmesi gereken bir diğer kimyasal atık türü eski ilaçlardır. Antibiyotiklerin ve diğer ilaçların güvenli biçimde üstesinden gelmek onları su kaynaklarından ve atıklarla temas eden insanlardan uzak tutmak demektir. Ne yazık ki, eski ilaçları açık depolama alanlarına, su yollarına ya da kanalizasyona atan sağlık kuruluşları, eczaneler ve ilaç şirketleri bu işin üstesinden güvenli biçimde gelmiyorlar.
Antibiyotikler çevreye atılırsa, insanlarda, hayvanlarda hatta onlarla temas eden mikroplarda antibiyotik direncine yol açarlar. Bunun anlamı insanlar enfeksiyonlarla mücadele için antibiyotik aldıklarında ilaçların daha az etkili olması demektir.
Olabildiğince az antibiyotik alın ve kullanın
Antibiyotikleri etkili olmadıkları sağlık sorunları için kullanmayın. Sağlık kuruluşu sadece ihtiyacı olduğu kadar antibiyotik satın alırsa miadı doldu diye atılacak ilaçlar da o kadar az olacaktır.
Miadı dolmuş ilaçları üreticine geri gönderin
İlaçları yapan şirketlerin miadı dolmuş antibiyotikleri ve diğer ilaçları güvenli biçimde yok etmek için ekipmanları vardır ve siz talep ederseniz bu işi yaparlar. Bunu yapamazsanız diğer yolları deneyebilirsiniz.
İlaçları güvenli biçimde imha etme
- Eldiven giyin, toz maskesi ve koruyucu gözlük takın.
- Hapları öğütün. Öğütülmüş hapların tozunu çimentoyla karıştırın.
- Su ekleyerek çimentodan katı toplar oluşturun.
- Bu topları atık çukuruna atarak ağzını sıkıca kapatın.